जुन उद्देश्यले माओवादी भएको थिएँ, आफैलाई गाउँ जान लाज लाग्यो, काठमाडौंमा रुँदै बसें’

जुन उद्देश्यका साथ माओबादीमा लागेको थिएँ, त्यो उद्देश्य पूरा हुन नसकेपछि आफैलाई पनि गाउँमा जान लाज लाग्यो । जनयुद्धमा निराश नभएको मान्छे, ब्यारेकबाट काठमाडौँमा पसेपछि धेरै दिन रुँदै बस्नुपर्यो ।

सहयोद्दाहरुसँग सर्बिन (बीचमा)

– अंकुश कुँवर

काठमाडौं । तत्कालिन माओबादीको साँस्कृतिक मोर्चा हुँदै सैन्य मोर्चामा गएका अहिलेका गायक सर्बिनले बोगटीले दुष्मन भन्दै आफ्नै देशका सेना र प्रहरीका दाजुभाईसँग लडे ।

 पछि शान्ति प्रक्रियासंगै सेना समायोजन प्रक्रियामा सुरु भयो । समायोजन प्रक्रियामा चित्त नबुझेपछि उनले स्वैच्छिक अवकाश रोजे । तर, स्वैच्छिक अवकाशपछि उनको जीवन सोचेजस्ता बनेन । गाउँ बस्न सक्ने स्थिति थिए । दुःख कष्ट भोग्दै काठमाडौं आएका सर्बिन पुनः कलाकारिता क्षेत्रमा संघर्षरत हुन थाले ।

तिनै गायक सर्बिनले द्वन्द्वकालिन भोगाई र त्यसबीचमा उब्जिएको कलाकारिताबारे दैनिक नेपालसँग यसरी पोखेः
कलाकारितामा उतारचढाव
मेरो घर कालिकोट रुप्सा–४ मा पर्छ । एक समय थियो, जुन बेला नेपालमा माओबादी आन्दोलन चरमोत्कर्षमा पुगेको थियो । त्यो बेला कालिकोट माओबादी प्रभावित जिल्लामध्येको एक थियो । गाउँ–गाउँमा माओबादीका विभिन्न साँस्कृतिक कार्यक्रमहरु आयोजना हुन्थे । मलाई उनीहरुको कार्यक्रम निकै राम्रो लाग्थ्यो । ती कार्यक्रमहरुमा म सहभागी पनि हुन्थेँ ।
२०५८ सालको कुरा हो, नेपाली सेनाले पनि कालिकोटमा दमन सुरु गर्यो । त्यहिबेला नेपाली सेनाले मेरो ठूला बुवा र फुपुका छोरा लगायत आफन्तको अपहरण गरेर हत्या गर्यो । त्यो मैले सहन सकेन । मेरो कलिलो मानसपटलमा नराम्रो छाप बस्यो । मनमा बदलाभाव जाग्यो । २०५९ साल १५ वर्षको उमेरमै म माओबादीमा लागेँ ।
म सानै उमेरको भएकाले मलाई माओबादीले साँस्कृतिक मोर्चामा खटायो । त्यहाँबाटै मेरो साँगीतिक जीवन सुरु भएको थियो । म गाउन, नाच्न थालेँ । त्यो बेला राष्ट्रभक्ति तथा जनबादी गीतहरु गाइने गरिन्थ्यो । गीत लेखन, गायन, बाध्यबादन लगायत म आफै गर्ने गर्थेँ ।

राजनीतिक र शारिरीक परिपक्वता भएपछि पार्टीले पछि मलाई जनसेनामा भर्ना गर्यो । पार्टीभित्रै मेरो पहिचान बदलियो । कलाकारबाट लडाकु भएँ । लडाकु भएपछि युद्धभूमिमा गएर दुष्मनसँग लड्नुपथ्र्यो । त्यो बेलाका दुष्मन भनेका तत्कालिन सेना र प्रहरी नै हुन् ।

 कलाकारितालाई त्यो लगभग बेला थाँती राख्नुपर्यो । मेरो कलाकारिता गुनगुनाउनमै सीमित रह्यो । समय वित्दै गयो । युद्धविराम भयो । शान्ति प्रक्रिया सुरु भयो । पछि हाम्रो टोलीलाई चितवनको तेस्रो डिभिजन क्यान्टोनमेन्टमा राखियो ।

पछि सेना समायोजनको कुरा सुरु भयो । सेना समायोजन प्रक्रिया मलाई मन परेन । मैले स्वेच्छिक अवकाश लिएँ । अवकाशका क्रममा पाँच लाख रुपैयाँ पनि पाइयो ।

 तर, आफ्नो गाउँमा गएर बस्न सहज थिएन । काठमाडौंमा आएर संघर्ष सुरु गरेँ । मैले आफ्नो गायन कलालााई पुनः निरन्तरता दिन थालेँ ।

 अहिलेसम्म करिब एक दर्जन भन्दा बढी गीत गाइसकेको छु । आफै लेख्नु र संगीत पनि भर्छु । मैले माओबादीको साँगीतिक मोर्चामा भएर काम गर्दा नाँच्न पनि सिकेको हुँदा म्युजिक भिडियोहरुमा अभिनय पनि गरिरहको छुँ ।

चितवनको तेस्रो डिभिजनबाट अवकाश हुँदा मैले पाएको पाँच लाख रुपैयाँ पनि मैले उपभोग गर्न पाइन । त्यसमा एक धोकेबाजको आँखा लाग्यो– कसैको आग्रहलाई स्वीकार्दै विश्वासमा परेर तीन तीन लाख रुपैयाँ दिएको थिएँ । बाँकी दुई लाख रुपैयाँ पनि यताउता गर्दै सकियो ।

जनबादीदेखि व्यवसायिक गीत

मलाई अझै पनि लेख्न र गाउन जनबादी गीतहरुनै सहज लाग्छन् । माओबादीको कलाकारिता मोर्चामा हुन एरिया स्तरिय ‘कसम साँस्कृतिक परिवार’बाट आफ्नो कलाकारिताको सुरुवात गरेको थिएँ । त्यसपछि चुली, परिवर्तन साँस्कृतिक परिवार हुँदै विसुु साँस्कृतिक कम्पनीमा रहेर सेती–महाकाली, भेरी–कर्णालीका गाउँबस्तीसम्म पुगेको थिएँ ।

 जनतालाई सुनाएँ । मरो गीतले त्यो बेला धेरै युवा–युवतीलाई जनयुद्धमा लाग्न प्रेरणा समेत मिलेको थियो । मैले त्यो बेला ‘हिडौँ हामी क्रान्तिको बाटोमा, जनसेना हौँ, हामी लालसेना, नेपाली आमाको काख रित्तो पार्यौँ, क्रान्तिकारी प्रेमीहरुलाई जस्ता दर्जन गीतहरु गाएको थिएँ । जुन गीतहरु जनताको मुखमा झुण्डिएका थिए ।

अहिले पनि यस्तै खाले गीत गाउन मन पर्छ । तर, अब व्यवसायिक बन्दै छु । त्यसका लागि सबै किसिमका गीतहरु गाउनुपर्छ । मैले अहिले पश्चिमतिर गाइने देउडा, ठाडीभाकादेखि आधुनिक र लोकदोहोरी गीतहरु गाइरहेको छु । मैले भर्खरै लोकदोहोरी गीत ‘तिम्रो रातो गाला’ बोलको गीत गाएको छु ।

 नयाँ वर्षमा रिलिज गर्ने तयारीमा छौं । त्यस लगत्तै अर्को आधुनिक गीतको तयारी समेत सुरु गरेको छु । राम्रो प्रतिफल पाइरहेको छु । मैले अहिलेसम्म जन्मभूमि, जन्मदिने आमा छोडिआएँ, कर्णाली र तिला, समयले पर्खिन्न, तिम्रै पिरमा जान्छ दिनरातलगायत एक दर्जन गीतमा स्वर दिएको छ ।

युद्धकालमा यसरी बाँचे

माओबादीमा गइसकेपछि कलाकारिता मोर्चा होस् वा लडाकु सेना र प्रहरीको गोलीबाट बच्नुपथ्र्यो । त्यसमध्ये म साँस्कृतिक मोर्चामा हुँदा धेरैपटक मृत्युको मुखबाट बँचेको छु । एकपटक अछामको बिनायकमा भएको घटना बढी सम्झिन्छु । स्टेजमै नाचिरहेका बेला आकाशमा आएको सेनाको गोली साथीको तिघ्रामै लाग्यो । हजारौं जनता सहभागी भएको कार्यक्रममा हताहत सुरु भयो ।

 गोली लागेको साथीसहित हामी भाग्न सफल भयौं । भाग्ने क्रममा सोही ठाउँमा रहेको काँडे तारमा कोत्रिएर कैयौँ मानिस घाइते भए ।

त्यस्तै कैलालीको कान्छीबजारमा पनि हाम्रो टोलीमाथि सेनाको घेराबन्दी भयो । त्यहाँबाट म सहितका केही भाग्न सफल भएपनि कलाकारको नेतृत्वकर्ता कालिकोटका हर्षबहादुर शाहीको भने हत्या भयो ।

अछामको चिर्किट्टेमा तत्कालिन शाही सेनासँग भएको जम्काभेट पनि बिर्सिन सकिन्न । सो जम्का भेटमा म र मेरो दाई नाता पर्ने परेका थियौं । तर, हामी गोलीलाई छेक्काउँदै भाग्न सफल भयौं । कैलालीको ठूली गाडमा सहकर्मी निश्प्रभा योगीलाई खोलाले बगाएको थियो । त्यो निकै पीडा भएको थियो ।

युद्धताका भन्दा दुःख अवकाशपछि…

चितवनको तेस्रो डिभिजनबाट अवकाश हुँदा मैले पाएको पाँच लाख रुपैयाँ पनि मैले उपभोग गर्न पाइन । त्यसमा एक धोकेबाजको आँखा लाग्यो– कसैको आग्रहलाई स्वीकार्दै विश्वासमा परेर तीन तीन लाख रुपैयाँ दिएको थिएँ । बाँकी दुई लाख रुपैयाँ पनि यताउता गर्दै सकियो ।

पाँच लाख रुपैयाँले केही गरौंला भन्ने सोच पूरा हुन सकेन । तीन लाख रुपैयाँ अहिलेसम्म पनि असुल गर्न सकेको छैन । त्यो रुपैयाँ अशुल गर्नका लागि म अहिले कानुनी प्रक्रियाको बाटो अपनाएको छु ।

त्यसपछि मैले जनयुद्धमा नभोगेको दुःख पाएँ । घर न घाटको भएँ । पुनर्स्थापना हुन निकै गाह्रो भयो । जुन उद्देश्यका साथ माओबादीमा लागेको थिएँ, त्यो उद्देश्य पूरा हुन नसकेपछि आफैलाई पनि गाउँमा जान लाज लाग्यो । जनयुद्धमा निराश नभएको मान्छे, ब्यारेकबाट काठमाडौँमा पसेपछि धेरै दिन रुँदै बस्नुपर्यो । जसोतसो काठमाडौं आएँ । कुनै विकल्प नभएपछि अब आफू भित्र भएको कलालाई निरन्तरता दिने सोच भयो । जसले पीडालाई पनि भुलाउन सहयोग गरिरहेको छ । अहिले म यसैमा जमिरहेको छु । मैले गाएका गीत धेरैले मन पराएका छन् ।

हिजो हामीले आदर्श मानेका प्रचण्ड, बाबुराम र मोहन वैद्यहरु आज शहरमा विलासी जीवन बिताइरहेका छन् । हिजो हामीसँगै शहर छिरेका नेताका छोराछोरीहरु महंगा स्कूलमा पढ्छन्, त्यस्तै लगाउँछन् र खान्छन् । तर, आज हामी न घरको भयौं, न घाटको ।

Write Comment Below:

Disclaimer: Please note, this is an online news portal, All of these images/videos found here from 3rd party video/image hosting sites such as YouTube.Com, Vimeo.Com, DailyMotion.Com, Blip.Tv, We do not host any videos and some photos. Please contact to appropriate video/image hosting site for any content removal.